-
1 максатчан
прил.1) целеустремлённый, целенапра́вленныймаксатчан характер — целеустремлённый хара́ктер
максатчан эшчәнлек — целенапра́вленная де́ятельность
максатчан тәрбия — целенапра́вленная воспита́тельная рабо́та
2) целесообра́зныймаксатчан планлаштыру — целесообра́зное плани́рование
3) спец. целево́ймаксатчан урыннарга конкурс игълан итү — объяви́ть ко́нкурс на целевы́е места́
максатчан кабул итү — целево́й приём
-
2 урын
сущ.1) в разн. знач. ме́стоиң биек урын — са́мое высо́кое ме́сто; са́мая высо́кая то́чка
эш урыны — рабо́чее ме́сто
вакыйга булган урын — ме́сто происше́ствия
хикәянең иң кызыклы урыны — са́мое интере́сное ме́сто в расска́зе
авырткан урын — больно́е ме́сто
урын алу — занима́ть ме́сто
бер урыннан икенче урынга күчү — переходи́ть с ме́ста на ме́сто
дүрт урын багаж тапшыру — сдать четы́ре ме́ста багажа́
үз урынына утыру — занима́ть своё ме́сто
беренче урынга чыгу — вы́йти на пе́рвое ме́сто
2) ме́сто, уча́сток, пло́щадьйорт урыны — уча́сток под дом
бакча урыны — ме́сто для са́да
3) ме́стностьтаулы урын — гори́стая ме́стность
таныш урынга килеп чыгу — вы́йти на знако́мую ме́стность
калку урын — возвы́шенная ме́стность
4) перен. ме́сто, положе́ниеҗәмгыятьтә үз урынын табу — найти́ своё ме́сто в о́бществе
5) обычно мн. урыннара) места́матур урыннар — краси́вые места́
б) места́; перифери́яурыннарга хәбәр итү — сообщи́ть на места́
урыннардан килгән делегатлар — делега́ты с мест ( из периферии)
6) разг. до́лжность, ме́сто, постзур урында эшләү — занима́ть высо́кий пост
укытучы урыны — ме́сто учи́теля
җаваплы урын — отве́тственная до́лжность, отве́тственный пост
урынга билгеләү — определи́ть ( назначить) на до́лжность
7) посте́ль, ло́жеурынын җыю — убира́ть посте́ль
урынга яту — лечь в посте́ль
урын җәю — стлать посте́ль
8) перен. основа́ние, причи́на, по́воданы сүгәр өчен урын юк — нет основа́ния его́ руга́ть
икеләнер урын юк — для сомне́ния нет причи́н
урын бирү — уступа́ть/уступи́ть ме́сто
урын хастасы — лежа́чий больно́й
урын хастасы булу — надо́лго слечь
урында эшләү — служи́ть, рабо́тать, состоя́ть на слу́жбе
урыны белән — места́ми
••урын өстенә яту — продолжи́тельно боле́ть
урын тапмау — не находи́ть ме́ста
урын тоту — занима́ть определённое ме́сто (положе́ние)
урыны җәннәттә булсын — ца́рство ему́ небе́сное
урыны килгәндә (чыкканда) — кста́ти, к ме́сту
урынына калу — замеща́ть (кого-л.)
урыныннан алу — освободи́ть от занима́емой до́лжности, снять с рабо́ты
- урын үзгиләүурыныңнан кузгалма! — ни с ме́ста!
- урыны белән -
3 утырышу
совм. от утыру( о многих)1) расса́живаться/рассе́сться, уса́живаться/усе́стьсяурыннарга утырышу — рассе́сться по места́м
диванга җайлап утырыштылар — они́ поудо́бнее усе́лись на дива́не
2) заседа́ть || заседа́ниеиртәгә утырышып алырбыз — за́втра проведём заседа́ние
-
4 газгольдер
мгазгольдер (газны туплау, саклау һәм тиешле урыннарга җибәрү җайланмасы) -
5 дамба
ждамба (су басудан саклау, су бүлү яки су баса торган урыннарга юл салу өчен өелгән ныгытма) -
6 заселить
сов.( что)1) ( заполнить жителями) урнашу, утыру2) (поселившись, занять) халык утырту, кешеләр урнаштыру -
7 место
с ( не общий)1) урын2) урын3) урын4) урын5) обычно мн. места як, җир6) мн. места урыннар; урындагы оешмалар7) (должность, служба) урын, эш, эш урыны8) кисәк, төргәк, әйбер•- к месту
- места общего пользования
- на месте
- на месте преступления
- на месте уложить
- на месте убить
- не к месту
- не у места
- не место
- не находить места
- не находить себе места
- не на своем месте
- нет места
- не должно быть места
- ни с места!
- поставить на место
- поставить на свое место
- поставить себя место
- сердце не на месте
- душа не на месте
- с места в карьер
- стоять на месте
- оставаться на месте -
8 паломник
мпаломник, хаҗи ("изге" урыннарга барып гыйбадәт кылучы, зиярәт кылучы) -
9 рассесться
сов.1) утырышу, утырышып (утырып) бетү2) разг. ( сесть непринуждённо) җәелеп утыру; киңәеп утыру3) ( дать трещину) ярылу; бүселү, бүселеп чыгу
См. также в других словарях:
инкассатор — Акча һ. б. төрле байлыкларны, күбесенчә төрле урыннарга йөреп кабул итүче яки өләшүче кассир … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
козгын — 1. Тын, аулак урыннарга оя ясый һәм һәртөрле азыкны ашый торган елтыр кара каурыйлы зур кош 2. күч. Кеше көчен, малын үзләштереп, талап яшәүче … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
колонизатор — 1. Колонияләрдәге (1) хезмәт ияләре массасын буйсындырып яшәүче, эксплуатацияләүче 2. Буш, кеше яшәми торган урыннарга күчеп утыручы, колонист … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
колонизацияләү — 1. Чит илне басып алу һәм көчләп колониягә әйләндерү 2. Буш яткан урыннарга халык (колонистлар) күчерү, урнаштыру … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
контрамарка — Театрга, циркка һ. б. ш. урыннарга түләүсез керү өчен билет урынына бирелә торган талон … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
пикетаж — Җир өстен нивелирлаганда билгеле бер югарылыктагы нокталар сайлау һәм шул урыннарга казыклар кагып чыгу … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
пластырь — 1. Яралы яки үлекләгән һ. б. ш. урыннарга ябу өчен тукыма кисәгенә сыланган ябышкак дару 2. Көймә, кораб һ. б. ш. ның тишелгән урыннарын вакытлыча каплый торган тыгыз киндер җайланма … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
публика — Театрга, кинотеатрга, циркка һ. б. ш. урыннарга җыелган тамашачылар. Җыелган халык, кешеләр. Вакытларын бергә уздыра торган кешеләр төркеме; җәмәгать … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
сирена — I. Көчле тавышлы сузынкы сигнал бирә торган аппарат, җайланма; кискен һәм улауга охшашлырак сузынкы гудок сигналы. II. СИРЕНА – 1. Грек мифологиясендә: хатын кыз башлы кош сүрәтендәге диңгез заты (матур җырлары белән диңгезчеләрне һәлакәтле… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
тәгәрәү — ф. 1. Берәр якка әйләнә әйләнә хәрәкәт итү (түгәрәк, шар сыман әйберләр тур.) күч. Бушлыкта, күктә хәрәкәт итү (ай, кояш һ. б. тур.) 2. (Тәгәрмәчләргә утыртылган арба, поезд, машина һ. б. ш.) билгеле бер юнәлештә хәрәкәт итү, бару. күч. сөйл. Бик … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
тәгәрләү — ф. 1. Берәр якка әйләнә әйләнә хәрәкәт итү (түгәрәк, шар сыман әйберләр тур.) күч. Бушлыкта, күктә хәрәкәт итү (ай, кояш һ. б. тур.) 2. (Тәгәрмәчләргә утыртылган арба, поезд, машина һ. б. ш.) билгеле бер юнәлештә хәрәкәт итү, бару. күч. сөйл. Бик … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
